
فیلمهای ماندگار آنهایی هستند که نه تنها سرگرمکنندهاند، بلکه باعث میشوند به زندگی و جهان پیرامونمان فکر کنیم. برخی فیلمها با ظرافت، درسهایی دربارهی معنا و فلسفه زندگی به ما میدهند، بدون اینکه متوجه شویم. در دهه ۱۹۸۰، دوران صعود فرهنگ تجاری و شورش علیه محافظهکاری بود و بسیاری از فیلمها بازتابدهندهی همین شرایط بودند.
در ادامه ۵ فیلم از این دهه را معرفی میکنیم که هر کدام بخشی از حقیقت انسانی را به تصویر میکشند.
۱. «فیتزکارلدو» (Fitzcarraldo – 1982)؛ نمادی از تلاش بیثمر
فیلم حماسی ورنر هرتزوگ درباره مردی به نام برایان فیتزجرالد است که میخواهد در قلب جنگلهای پرو یک اپرا خلق کند. او باید کشتیای پر از مصالح را از رودخانه عبور داده و روی پلی زمینی بکشد، کاری که در واقعیت توسط هرتزوگ انجام شد و سختی آن تقریباً غیرقابل تصور است. فیلم نشان میدهد که تلاش انسانها، حتی اگر بیثمر باشد، به ما معنا میبخشد و آرزوهایمان را قدرتمند میسازد.
۲. «متولد در شعلهها» (Born in Flames – 1983)؛ درباره انقلاب
فیلم علمی-تخیلی لیزی بوردن، درباره زنان چپگراست که از طریق ایستگاههای رادیویی انقلابی پیامهای خود را منتشر میکنند. داستان در دنیایی فرضی پس از انقلاب رخ میدهد، اما هنوز تبعیض و خشونت علیه زنان وجود دارد. فیلم با نقد جامعه محافظهکار آمریکا و قدرت فرهنگ بر سیاست، یکی از جسورانهترین آثار دهه ۸۰ است.
۳. «چرا بودی دارما به شرق رفت؟» (Why Has Bodhi-Dharma Left for the East? – 1989)؛ درباره صلح
این فیلم کرهای با تمرکز بر سه راهب بودایی و سفرهای معنوی آنها، تجربهای آرام و تأملبرانگیز ارائه میدهد. فیلم با استفاده از پلانهای طولانی و مونتاژ دستی، تماشاگر را به آرامش، مراقبه و اندیشیدن درباره زندگی و مرگ و بازآفرینی روح دعوت میکند.
۴. «چگونه در تبلیغات پیشرفت کنیم» (How to Get Ahead in Advertising – 1989)؛ درباره تجاریسازی
فیلم بروس رابینسون، داستان یک کارمند تبلیغات است که پس از فروپاشی عصبی، با بحران اخلاقی و روحی خود روبهرو میشود. فیلم نقدی تلخ بر سرمایهداری دهه ۸۰ و تأثیر تبلیغات بر ذهن و روان انسان است و نشان میدهد چگونه فرهنگ مصرفی میتواند هویت ما را تغییر دهد.
۵. «رود هاوس» (Road House – 1989)؛ درباره دالتون
فیلم رزدی هرینگتون درباره دالتون، یک بادیگارد آرام و فلسفی در بارهای پر هرج و مرج میزوری است. دالتون در عین مهارت در مبارزه و خشونت، از خشونت فقط در مواقع ضروری استفاده میکند و نشان میدهد که کنترل نفس، صبر و خرد میتواند در دل هرج و مرج معنا و نظم ایجاد کند.
این پنج فیلم، هر کدام از زاویهای متفاوت به معنا و فلسفه زندگی نگاه میکنند: تلاش بیثمر، انقلاب، صلح، نقد جامعه مصرفی و کنترل نفس. تماشای آنها همچنان میتواند الهامبخش باشد، حتی پس از گذشت بیش از سه دهه.








