موج ساخت فیلم‌های کمدی با حال‌وهوای دهه‌های ۵۰ و ۶۰، که از نیمه دوم دهه ۸۰ در سینمای ایران آغاز شد، نه تنها فروکش نکرده، بلکه به یکی از پرطرفدارترین و پرفروش‌ترین ژانرهای سینمایی تبدیل شده است.
از “اخراجی‌ها” تا “تهران ۵۷”: یک روند پرسود
این جریان با فیلم پرفروش «اخراجی‌ها» (۱۳۸۵) به کارگردانی مسعود ده‌نمکی کلید خورد. موفقیت این فیلم، راه را برای تولید انبوهی از کمدی‌های نوستالژیک در دهه ۹۰ هموار کرد. آمار گویای این موفقیت است: از سال ۱۴۰۰ تاکنون، ۸ فیلم کمدی نوستالژیک در سینما اکران شده که بسیاری از آن‌ها در صدر پرفروش‌ترین‌های سال قرار گرفته‌اند.
نمونه‌های شاخص موفقیت
-
نهنگ عنبر (۱۳۹۴): با فروش نزدیک به ۷ میلیارد تومان، دومین فیلم پرفروش سال شد.
-
هزارپا (۱۳۹۷): با ۳۸ میلیارد تومان فروش، پرفروش‌ترین فیلم سال شد.
-
فسیل (۱۴۰۲): با ۳۲۴ میلیارد تومان، دومین فیلم پرفروش سال نام گرفت.
-
زودپز (۱۴۰۳): با ۲۳۰ میلیارد تومان، به رتبه سوم پرفروش‌های سال دست یافت.
راز ماندگاری یک فرمول موفق
عوامل متعددی در محبوبیت این ژانر نقش دارند:
۱. اغراق در بازآفرینی: این فیلم‌ها با اغراق در نمایش مدل موها، لباس‌ها، دکور و دیالوگ‌های دهه‌های گذشته، هم حس نوستالژی را برمی‌انگیزند و هم با ایجاد طنز، زمینه شوخی با آن دوران را فراهم می‌کنند.
۲. طنز سیاه و عبور از خط قرمزها: فیلم‌هایی مانند «زودپز» و «هزارپا» با پرداختن طنازانه به موضوعات جدی مانند جنگ و پیامدهای آن، به نوعی از خط قرمزهای اجتماعی عبور می‌کنند که برای مخاطب جذاب است.
۳. فرار از اکنون: تماشای این فیلم‌ها برای نسلی که آن دوران را تجربه نکرده، مانند تماشای یک «موزه زنده» است و برای نسل قدیم، فرصتی برای فرار از دغدغه‌های زمان حاضر و غرق شدن در خاطرات گذشته فراهم می‌کند.
با توجه به تداوم استقبال گسترده از این ژانر و اکران آثاری همچون «تهران ۵۷»، به نظر می‌رسد طلای نوستالژی همچنان در گیشه‌های سینما می‌درخشد.
